OPINIE – Je hebt het misschien gemist, maar afgelopen week was de meest bizarre week in het leven van Elon Musk, als je zijn avonturen van de afgelopen tien jaar een beetje hebt gevolgd.
Begin vorige week, tijdens het 67ste International Astronautical Congress in Guadalajara, Mexico, deed Musk het meesterplan uit de doeken waarmee hij Mars binnen tien jaar wil koloniseren. Om van de mens een interplanetaire dierensoort te maken zal hij zijn eigen ruimtebedrijf, SpaceX, gaan gebruiken.
Iets later, in dezelfde week, stuurde hij een e-mail naar Tesla-medewerkers waarin hij hen eraan herinnerde dat ze geen kortingen mogen geven bij het verkopen van auto’s.
Leven op Mars versus… een paar dollar minder!
Het contrast was groot. Ik denk dat ik gerust kan stellen dat er geen andere aanvoerder van de Amerikaanse industrie ooit bezig is geweest met enerzijds zoiets visionairs en anderzijds zoiets saais en alledaags. Henry Ford was ook niet bezig met de eerste maanlanding tijdens het bouwen van de iconische Model T.
Te veel succes
Musk is slachtoffer geworden van zijn eigen succes. Er is sinds de jaren dertig van de vorige eeuw geen succesvolle Amerikaanse autofabrikant opgezet, maar in de afgelopen tien jaar heeft Musk niet alleen een nieuw autobedrijf opgezet, maar ook een autofabrikant die elektrische voertuigen vooruit heeft geholpen sinds die het honderd jaar geleden verloren van verbrandingsmotoren.
En hoewel een missie naar Mars vaak is besproken sinds het einde van de jaren zestig en de maanlandingen, is de aanname altijd geweest dat NASA degene zou zijn die die missie zou uitvoeren. Met SpaceX probeert Musk die aanname te herzien. (NASA zou het nog steeds kunnen doen, maar het ontbreekt NASA aan een charismatische leider die kan opstaan om te vertellen hoe het gaat gebeuren.)
Terwijl Tesla meer en meer op grote schaal auto's produceert en zijn hightech-, luxueuze, niche-bestaan achter zich laat, zal Musk meer van dit soort tegenstellingen tegenkomen.
Het maken en verkopen van auto's is niet heel erg sci-fi; het is een kwestie van variabelen invoeren. Ketenbeheer beheerst de werkdag, verkopen worden met één tegelijkertijd afgehandeld, tussen koper en verkoper. Tesla wil direct aan de klant verkopen, en af van de autohandelaar, dus Musk heeft die buffer niet eens. Hij moet zelf optreden wanneer men auto's verkoopt voor minder dan de fabrieksprijs.
Musk is zeker prijsbewust wanneer het aankomt op ruimtereizen - een reis naar Mars moet net zo goedkoop worden als het kopen van een Tesla Model S. Maar de ambitie die daarvoor nodig is, is een stuk groter dan wat Musk ooit voor elkaar heeft gedaan bij Tesla. Rocket science is, ten slotte, rocket science.
Een moeilijke keuze
Ikzelf wil niet per se dat Musk stopt met het besturen van Tesla, zodat hij al zijn energie kan steken in SpaceX. Maar ik besef ook dat als Musk ook maar een beetje een snaar weet te raken bij het "back-uppen van de biosfeer", zoals hij het zelf noemt, voor het geval die afgedwaalde asteroïde onze kant op komt, dan is dat waar hij zijn aandacht op moet richten.
Er is geen tekort aan talent in de autoindustrie, en Tesla kan waarschijnlijk een meer ervaren leider kunnen gebruiken om het bedrijf naar een volgende fase te leiden.
Ik denk ook niet dat Musk wil vertrekken als CEO van Tesla. Uiteindelijk ziet hij elektrische auto's en een missie naar Mars als zaken die aan elkaar verbonden zijn; de ene helpt ons af van fossiele brandstoffen, de ander biedt ons een noodluik.
Maar, er moeten altijd prioriteiten worden gesteld en Musk, een product van Silicon Valley, heeft een les van Steve Jobs en Apple geleerd: bedrijven die hun visionair opofferen voor iemand die op de winkel past, doen dat met een groot risico. Hij lijkt alleen nog niet helemaal te begrijpen hoe zo'n grote uitdaging zijn missie is geworden.
Jobs wilde meer mooi ontworpen computers, muziekspelers en telefoons verkopen. Hij zei nooit iets over het verlaten van de aarde om af te reizen naar een rode planeet, 54 miljoen kilometer verderop.
Musk heeft zijn problemen en critici, en hij is niet altijd de beste bedrijfsleider van Amerika. Maar er is nog nooit iemand zoals hij geweest in het Amerikaanse bedrijfsleven - of in de wetenschap of techsector. Je moet helemaal terug naar Thomas Edison om iemand te vinden die ook maar in de buurt komt.
Tesla is een belangrijk bedrijf, maar al een aantal jaren heb ik het idee dat SpaceX belangrijker is. De ruimte is altijd een zaak van naties geweest. Maar Musk is dat aan het veranderen (hoewel NASA wel zijn belangrijkste klant is). Zijn plan om naar Mars te gaan is verbazingwekkend. En hij zou daar al zijn energie in moeten steken.